کاتالیست چیست؟ چگونه کار میکند؟

حتما تاکنون نام کاتالیست خودرو را شنیده اید. اما شاید در خصوص نحوه عملکرد، نحوه تشخیص صحت کارکرد و محل نصب آن خیلی اطلاعاتی نداشته باشید.

از همین رو قصد داریم در این مقاله بطورکامل به معرفی این قطعه حساس بپردازیم. کاتالیست یا همان کاتالیزور خودرو  قطعه بسیار حساسی است که نقش مهمی در کاهش آلایندگی ناشی از احتراق سوخت موتورهای درون سوز را ایفا می نماید. اما به منظور معرفی این قطعه بهتر است در ابتدا با اگزوز خودرو و قطعات مختلف آن آشنا شوید.

اگزوز چیست و چه وظیفه ای دارد؟

اگزوز قطعه نسبتا طولانی در خودرو است که وظیفه انتقال گازهای خروجی از سیلندر موتور را بر عهده دارد. اگزوز ها در گذشته از دو بخش مختلف  تشکیل شده بودند که بخش اول نقش کاهش دما را برعهده داشت و دومین بخش به منظور کاهش آلایندگی های صوتی تدارک دیده شده بود. اما امروز بخش سومی هم به اگزوز اضافه شده و وظیفه خطیر کاهش آلایندگی را برعهده دارد. این بخش دقیقا همان جایی است که کاتالیست بعنوان یک مبدل گاز های سمی به غیر سمی نصب شده است. 

همانطور که اشاره شد اگزوزهای امروزی به بخش سومی جهت کاهش آلایندگی های زیست محیطی مجهز شده اند. در این بخش قطعه ای به نام کاتالیست تعبیه شده که گازهای سمی نظیر کربن منوکسید، هیدرو کربن و اكسيدهاي نيتروژن که از احتراق سوخت درون سیلندر ایجاد شده است را طی یک فرایند شیمیایی به گازهای بی خطر و غیر سمی تبدیل می کند. همچنین کاتالیزور، اکسید ازت که ماده‌ای سمی است را به گاز ازت که یک گاز بی‌خطر می باشد تبدیل می نماید.

کاتالیست چیست؟ چگونه کار میکند؟

کاتالیست ها از ساختاری اسنفج گونه و از جنس فلزاتی گرانبها نظير روديم، پالاديوم و پلاتين تشکیل شده اند تا هنگام خروجی گازها از درون این ساختار اسنفجی شکل سطح تماس بیشتری ایجاد شود تا فرایند شیمیایی به بهترین شکل ممکن انجام پذیرد. اما کاتالیست ها به منظور ایجاد فرایند شیمیایی به دمای بسیار بالایی در حدود 800 تا 900 درجه سانتگراد نیاز دارد از همین رو محل نصب این قطعه درست در ابتدای اگزوز و دقیقا بعد از خروجی های منیفولد دود قرار دارد تا از همان گرمای ناشی از احتراق ،به دمای مورد نظر برسد.
قابل ذکر است کاتالیست تا 90 درصد گازهای سمی را به گاز های غیر سمی تبدیل می نماید. و نقش موثری در عدم آلودگی هوا ایفا می نماید.

عمر مفید کاتالیست خودرو

کاتالیست چیست؟ چگونه کار میکند؟ کاتالیست قطعه ای مصرفی است و بعد از مدت زمان مشخصی عمر مفید آن به اتمام می رسد. از آنجایی که کاتالیست ها بسته به نوع سوخت مصرفی  متفاوت هستند. عمر مفید این قطعه در خودروهای دیزلی و بنزینی  متغیر است. اما عمر مفید کاتالیست خودروهای بنزینی در حدود 4 سال یا 80 هزار کیلومتر تخمین زده شده است. که پس از این مدت به مرور زمان از کارایی آن کاسته خواهد شد. اما باید بدانید که عوامل بسیاری در تخریب پیش از موعد از این قطعه اسنفجی شکل دخیل هستند. که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.قابل ذکر است در صورتی خرابی یا اتمام عمر مفید این قطعه آلودگی زیست محیطی خودرو تا 5 برابر افزایش خواهد یافت.

علائم خرابی کاتالیزور یا کاتالیست اگزوز , تاریخچه استفاده از کاتالیست در خودرو